NGHỆ NHÂN HOA LAN TÁM NGỌC (BÙI VĂN NGỌC)

Suốt mấy mươi năm trồng lan, ông Tám Ngọc không chỉ cung cấp nhiều loài hoa đẹp cho đời mà còn giúp nhiều người có cuộc sống ổn định. trong đó có ADMIN

Tại lễ tuyên dương Người nông dân tiêu biểu TPHCM lần thứ 2 mới đây, bên cạnh những kỳ hoa dị thảo được các gương điển hình nông dân đem tới trưng bày thì những chậu lan hồ điệp, Cattleya rực rỡ luôn thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu. Chủ nhân của những chậu lan ấy là nghệ nhân Bùi Văn Ngọc (Tám Ngọc) – người vinh dự nhận danh hiệu Nông dân tiêu biểu của TPHCM với nghề trồng lan.

ĐAM MÊ TỪ NHỎ

Vườn lan của nghệ nhân Tám Ngọc ở khu phố 2, phường Linh Xuân, quận Thủ Đức – TPHCM chỉ rộng 100 m2 nhưng có hàng ngàn chậu lan. Ngoài giống lan cắt cành như denro, mokara, vườn còn những giống hiếm như cattleya, hồ điệp, ngọc điểm, vũ nữ, báo hỷ… Tôi đến khi ông đang lui cui kiểm tra từng gốc lan với chiếc bình phun nước trên tay. Dáng người nhỏ bé của ông lẩn khuất giữa hàng ngàn cánh hoa đang đua nở.

Nghệ nhân Tám Ngọc cho biết ngay từ nhỏ, ông đã yêu hoa lan. “Vì trót chọn nghề điện tử để mưu sinh nên tôi không có thời gian cho niềm đam mê của mình. Tuy vậy, mỗi khi đi làm về, tôi thường ghé qua đường Hoàng Văn Thụ sưu tầm những giống lan rừng về trồng quanh nhà để ngắm nhìn những lúc căng thẳng, mệt mỏi. Đầu năm 1983, một lần tình cờ đi ngang các cửa hàng hoa, thấy người ta dùng hoa lan kết hoa cưới cho cô dâu, tôi thấy cũng hay hay và bắt đầu nghĩ đến việc trồng lan để phục vụ cho mọi người, nhất là trong ngày vui đôi lứa” – ông tâm sự. Từ những chậu lan ban đầu, ông nhân giống để trồng. Không ngờ, khi lan ra bông, chủ các tiệm hoa tìm đến tận nhà để mua. Từ đó, ông dồn hết tâm sức cho việc nhân giống, trồng lan.

NHÂN GIỐNG LAN QUÝ

Nghệ nhân Tám Ngọc chỉ trồng những giống lan cao cấp như cattleya, hồ điệp, vũ nữ… Ông cho biết: “Ngày ấy, mỗi chậu lan đẹp như cattleya hay hồ điệp trị giá cả lượng vàng. Chính vì vậy, khi bán hoa, những chủ vườn thường dùng kim chích vào các mắt cây để người trồng không thể nhân giống được”. Tuy vậy, bằng những kiến thức được học trước đây cộng với việc nghiên cứu các tài liệu, ông đã ứng dụng thành công việc trồng và nhân giống nhiều loài lan quý.

Cho tôi xem những cành lan đang trổ hoa, ông giảng giải: Muốn hoa lan đẹp, ngoài giống tốt, kỹ thuật chăm sóc là yếu tố quyết định chất lượng hoa. Đối với hoa lan, mỗi tuần bón phân 2 – 3 lần, chủ yếu dùng NPK. Phân bón cho lan không có tạp chất, ngoài ra, còn bổ sung các vi chất cần thiết. Mỗi ngày nên tưới lan từ 2 – 3 lần, nếu trời mưa thì không cần tưới.

Nhiều năm trồng lan, ông đã đúc kết kinh nghiệm: Lâu tàn nhất là lan hồ điệp với tuổi thọ của bông từ 2 – 3 tháng. Kế đến là cattleya khoảng một tháng mới tàn, còn ngọc điểm thì chỉ 10 ngày. Nhưng đắt nhất là cattleya vì chúng cho bông to đẹp, cánh lại uyển chuyển. Chỉ riêng với loài cattleya, ông đã lai tạo ra nhiều màu sắc khác nhau như xanh đậm, xanh da trời, sô-cô-la, rượu chát, đỏ hồng, đỏ tía, vàng… Ngoài ra, ông còn có nhiều giống lan khác như vũ nữ, báo hỷ, hồ điệp cho bông to, cánh đẹp với nhiều màu sắc.

NIỀM VUI VỚI NGHỀ

Chỉ với diện tích 100 m2 nhưng mỗi năm, nghệ nhân Tám Ngọc thu được khoảng 100 triệu đồng từ việc bán hoa. Đó là chưa kể đến tiền bán những giống lan đặc biệt như cattleya, hồ điệp, vũ nữ…

Niềm vui của ông trong suốt mấy mươi năm trồng lan không chỉ là việc cung cấp loài hoa đẹp mà còn giúp được nhiều người có cuộc sống ổn định; trong đó có anh Bùi Tuấn Hải, một chủ vườn lan nổi tiếng tại Dĩ An – Bình Dương hiện nay. Nghệ nhân Tám Ngọc nhớ lại: “Đó là năm 1986, khi tôi đang tưới lan thì thấy có một học sinh lấp ló ngoài cửa. Hóa ra cậu học trò ấy muốn mua lan để tặng thầy nhân ngày Nhà giáo nhưng không đủ tiền. Thấy vậy, tôi liền để chậu lan denro cho cậu với giá 10.000 đồng. Không ngờ, vài ngày sau, tôi lại thấy cậu ta lấp ló trước cửa. Lần này, cậu mong muốn được trồng hoa lan trong sân nhà”. Thấy cậu học trò yêu lan, ông gom những cành lan đang nhân giống tặng ngay, kèm theo mấy bịch phân bón cùng kỹ thuật trồng. Không ngờ 6 tháng sau, cậu học trò trở lại vườn ông cầm theo 10 cành lan denro tuyệt đẹp. Ông kể: “Khi trao lan cho tôi, cậu ấy nói: “Nhờ những cành lan của bác mà cháu đã nhân ra 50 chậu trên sân nhà và mỗi tuần cháu cắt được 10 cành bán. Giờ đây, khi đi học, cháu không phải xin tiền của mẹ nữa”.

Ngoài việc trồng lan, nghệ nhân Tám Ngọc còn tham gia dạy nghề miễn phí cho nhiều bà con trong vùng. Vào thứ bảy, chủ nhật, ông còn được Hội Nông dân TPHCM, Trung tâm Khuyến nông Bình Dương mời giảng dạy về nghề trồng lan cho nông dân. Chỉ riêng tại Bình Dương, đến nay, ông đã tổ chức được 11 lớp dạy nghề miễn phí cho nông dân thuộc CLB hoa lan cây cảnh. Ông Nguyễn Thành Giàu, ở huyện Bến Cát – Bình Dương, cho biết: “Trước đây tôi trồng sứ nhưng thu nhập không cao. Từ khi có dịp gặp thầy Ngọc qua chương trình dạy nghề miễn phí, tôi đã chuyển sang trồng lan. Giờ đây, vườn lan của tôi đang thu hoạch, cuộc sống gia đình ngày càng ổn định”.

Nghệ nhân Tám Ngọc tâm sự: “Tôi nghĩ mô hình trồng lan rất phù hợp cho những nông dân thuộc diện bị thu hồi đất hay thanh niên nhàn rỗi, không có công ăn việc làm. Trong định hướng phát triển của mình, ngoài việc dạy nghề cho bà con, tôi sẽ tiếp tục nhân giống lan mới để phục vụ nhu cầu phát triển, hướng đến mục tiêu xuất khẩu trong tương lai”.